MUSTAFA GÖKÇELİK

            Biraz uzun bir makale yazısında yine birlikteyiz:).Bu yazımızda Server 2008 R2 üzerine kurulmuş olan Exchange 2010 sisteminin Windows Server Backup ile nasıl yedeklendiğini ve problem olduğunda nasıl geri dönüleceğini anlatmaya çalışacağım.Umarım yararlı bir yazı olur.Genellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerede Exchange mail sisteminin yedeğinin alınması için gerekli olan 3.parti yazılımlar bulunmamaktadır. Bu durumda en çok sıkıntıya düşen genelde sistem yöneticisi arkadaşlarımızdır.Bu tür işletmelerdeki müdürler IT yi  fazla önemsemeyebilir veya bu tip 3.parti yazılımların gereksiz olduğunu düşünebilir(fiyatından dolayı) ama aynı zamanda mail akışının da kesilmemisini isteyebilirler.İşte bu durumda Exchange için sistemcilerin imdadına Windows Server Backup yetişmektedir.Server 2008 R2 işletim sistemi ile ücretsiz gelen Windows Server Backup ile database bazında yedekleme ve geri dönüş işlemlerini gerçekleştirebilmekteyiz.

Yedekleme ve geri dönüş işlemlerinin nasıl olduğuna birlikte bakalım.İşlemleri test ortamında yapacağım.Test ortamında server 2008 R2 işletim sistemleri üzerine kurulmuş bir Exchange 2010 ve domain 2008  sunucular bulunmaktadır.”Windows Server Backup” özelliği  Server 2008 R2 üzerinde geliyor ama yüklememiz gerekiyor.

Yukarıdaki şekilde gözüktüğü gibi Exchange sisteminin kurulu olduğu  sunucuya gelip”Server  Manager” dan “Features” e geliyoruz ve sağ taraftan “Add Features” diyoruz.

Yukrarıdaki gelen ekrandan “Windows Server Backup Features” özelliğini seçip NEXT ile devam ediyoruz.PowerShell üzerinden komut ile işlem yapacaksanız “Command-line Tools” özelliğini de seçebilirsiniz.

Yukarıdaki gelen ekrana “Install” deyip yüklemeye başlıyoruz.

Yüklemenin başarılı bir şekilde gerçekleştiği uyarısını aldıktan sonra CLOSE ile ekranı kapatıyoruz.”Windows Server Backup” ı yüklediğimize göre artık Exchange backupımızı alabiliriz.

Yine “Server Manager” üzerinde sağ taraftan “Backup Once” diyoruz.Backup alma işleminin sizin belirleyeceğiniz zamanlarda otomatik almasını isterseniz “Backup Schedule” ı seçebilirsiniz.

Schedule işlem yapmadığım için üstteki seçenek pasif geldi.NEXT ile devam ediyoruz.

Sadece Exchange sistemini yedekleyeceğim için “Custom” ı seçip NEXT ile devam ediyoruz.

Yukarıdaki ekranda “Add Items” butonunu seçip devam ediyorum.

Exchange sunucumun olduğu işletim sisteminde tek bir disk sürücüsü (C:) var ve Exchange (C:) sürücüsünün içerisinde kurulu durumda.Biz burada (C:) sürücüsünü tümüyle seçiyoruz.Yaptığım testlerde sadece Exchange’in kurulu olduğu dizin olan “C:\Program Files\Microsoft\Exchange Server\V14\Mailbox\Mailbox Database 0498282107” klasörü seçip işlem yaptım fakat geri dönüş sırasında problem yaşadım.Bu yüzden (C:) diskinin hepsini seçip devam ediyorum.Eğer Exchange sunucunuzun uzantısı .edb olan database dosyası (C:) sürücüsü içerisinde , loglar ise başka bir sürücüde ise yine (C:) diskinin hepsini seçip logların olduğu sürücüdeki log dizinini seçmeniz yeterlidir.Exchange’in kurulu olduğu (C:) sürücüsünün tamamını değilde sadece kurulu olduğu dizini seçerseniz nasıl bir hata ile karşılaşacağımıza  ilerde değineceğim.

(C:) diskini seçtikten sonra “Advanced Settings” butonuna tıklıyoruz.

Eğer Exchange gibi application backuplarını almak için herhangi bir 3.party yazılım kullanmıyorsanız  “VSS Full Backup” ı seçeriz.Böylece backup sonrasında loglar silinir.Bazı durumlarda Exchange Backupını almak için başka yazılımlarda kullanılabilir.Fakat kullanıcılar ek olarak “Windows Server Backup” yazılımını da kullanmak isterler.Böyle durumlarda “VSS Copy Backup” seçilebilir.Ben burada “VSS Full Backup” ı seçip Ok ile devam ediyoruz.

Seçimleri yaptıktan sonra NEXT ile devam ediyoruz.

Exchange yedeğini nereye alacağımızı soruyor.Yedeği sunucunun diğer disklerine ya da networkte bir paylaşım klasörüne koyabilirsiniz.Ben networkteki bir klasöre yedeği alacağım için “Remote Shared Folder” seçeneğini seçip NEXT ile devam ediyorum.

Paylaşım klasörünün nerede olduğunu belirtip devam ediyorum.İşlem yaptığımız kullanıcı ile uzak klasöre erişmek istiyorsak “Inherit” seçilir.Eğer klasörde farklı bir kullanıcı yetkisi var ise “Do not inherit” seçilir ve kullanıcı adı-parola bilgisi girilir.”Inherit” seçip NEXT ile devam ediyorum.Burada işlem yaptığınız kullanıcının uzak klasörde yetkili olduğundan emin olun.

Yaptığımız işlemlerin özetini yukarıdaki ekranda görüyoruz.Kontrol ettikten sonra “Backup” ile yedeklemeye başlıyoruz.

“Status” kısmında backupımızın alındığını görüyoruz.Artık ekranı kapatabiliriz.

Evet elimizde backup var.Şimdi gidip bir şekilde database dosyasını ulaşılmaz hale getirelim ki senaryomuz gerçekçi olsun:)

Önce gidip console üzerinden yukarıdaki gibi database dismount ediyoruz.

Yes ile dismount işlemini onaylıyorum.

“C:\Program Files\Microsoft\Exchange Server\V14\Mailbox\Mailbox Database 0498282107” yolundaki uzantısı .edb olan database dosyamızın ismini değiştiriyorum ki bir daha mount edemeyelim.

Dosyanın sonuna .old koyarak dosyanın yapısını bozuyorum.Artık kullanıcı database mount etmeye çalıştığında hata alacak.

Yukarıdaki gibi databse mount etmeye çalışalım.

Database dosyasının yapsını bozduğumuz için dosyayı bulamadığını söylüyor.Backuptan döneceğimiz için No ile devam ediyoruz.Artık geri dönüş işlemine başlayabiliriz.

Geri dönüş işlemine başlamadan önce database özelliklerinde “Maintenance” kısmına gelip “This database can be overwritten by a restore” seçeneğini seçiyoruz.

Yukarıdaki “Server Manager” ekranından “Recover” ile çökmüş olan Exchange Database için geri dönüş işlemine başlıyoruz.

Daha önce aldığımız backupın nerede olduğunu soruyor bize.Backupı biz başka bir sunucudaki network paylaşım klasörüne almış olduğumuz için “A backup stored on another location” seçeneğini seçiyorum.Backup aynı sunucudaki farklı bir diske alınmış olsaydı üstteki seçeneği seçebilirdik.

Backup paylaşım klasöründe olduğu için “Remote Shared Folder” ı seçip devam ediyoruz.

Backup klasörünün UNC pathini yazıp devam ediyoruz.

Aldığınız en son backupları yukarıdaki takvimden de görebilirsiniz.Biz şu durumda tek backup aldığımız için aldığımız son backupı seçip devam ediyoruz.

Hatırlarsanız makalenin başında (C:) diskinin tamamını almazsanız geri dönüşte problem yaşıyacağınızı söylemiştim.Eğer sadece Exchange uygulamasının kurulu olduğu dizini seçmiş olsaydık yukarıdaki ekranda “Applications” aktif olmayacaktı.Ben testimi yaparken bu hatayla karşılaştım.Hata ile ilgili açık bir döküman bulamadım.Deneyerek hatayı çözebildim.Yukarıdaki ekrandan “Applications” sekmesini seçip devam ediyoruz.

Ekranda gördüğünüz gibi sistem alınan backupın Exchange ile ilgili olduğunu anlıyor.Dilerseniz “View Details” diyerek detayları görebilirsiniz.Microsoft amca full backuptan geri dönme işlemlerinde roll-forward sayesinde cache üzerinde tutulan loglar kullanılarak en güncel geri dönüş senaryosu sağlandığını söylüyor.Çeşitli nedenlerle bu özelliği kullanmak istemezsek yukarıdaki ekranda  “Do not perform a roll forward recovery of the application databases” seçeneğini seçebilirmişiz.Mesela database yedeğimizi akşam almışsak ve akabinde hemen çökmüşse yani arada fazla mail kaybı yok ise bu seçeneği seçip roll-forward özelliğini kullanma diyebiliriz.Ben işaretlemeden devam ediyorum.

Geri dönüş işlemini dilerseniz orjinal lokasyonuna dilerseniz sizin belirleyeceğiniz bir lokasyona yapabilirsiniz.Ben orjinal lokasyonuna yapsın diyorum ve devam ediyorum.

Dönülecek olan verinin içeriğini görüyoruz.”Recover” diyerek geri dönüş işlemini başlatıyoruz.

Recover işleminin bittiğini “Status” kımsında görebiliyoruz.Artık ekranı kapatabiliriz.

Yukarıdaki ekranda geri dönüş yaptığımız uzantısı .edb olan database dosyasını görebiliyoruz.Yapısını bozduğumuz diğer database dosyası ise hemen altında duruyor.Artık ona ihtiyacımız yok.Databse mount ederken artık  geri dönüş yaptığımız bu  database dosyası  üzerinden işlem yapacak.Çökme işleminden sonra herhangi bir mail alış-verişi yapmadığım için iki dosyanın da boyutu aynı.Yani bu durumda roll forward özelliğini kullanmasak da olurdu.

Yukarıdaki ekranlarda gördüğünüz gibi artık database mount oluyor.Sabah rahat bir şekilde çayınız içip gazetenizi okuyabilirsiniz..Başka bir makalede görüşmek dileğiyle..